Już we wczesnym średniowieczu w Hirsau w północnym Schwarzwaldzie założono klasztor, w którym znajdowały się relikwie świętego Aureliusza. Z biegiem czasu klasztor Aureliusza popadł jednak w ruinę i został odbudowany dopiero w drugiej połowie XI wieku. Za czasów opata Wilhelma (ok. 1030-1091) w 1069 roku rozpoczął się pierwszy rozkwit klasztoru w Hirsau. Klasztor, który przyjął styl życia klasztoru w Cluny w Burgundii, cieszył się w ostatniej trzeciej części XI wieku dużą popularnością, a do klasztoru wstępowało wiele osób z różnych stanów. W związku z tym klasztor Aureliusza stał się wkrótce za mały i rozpoczęto budowę nowego klasztoru św.
Zadłużenie i upadek od XII wieku
Popularność klasztoru nie trwała jednak długo. Już w XII wieku ruch reformatorski uległ stagnacji, a klasztor coraz bardziej tracił na znaczeniu. Przez cały XIII wiek dochodziło do wyprzedaży majątku Hirsau. Klasztor się skurczył, a wśród mnichów rozpowszechniły się świeckie zwyczaje. Zmniejszały się datki na rzecz klasztoru i w XIV wieku był on już bardzo zadłużony.
Drugi okres prosperity
Od początku XV wieku, za czasów opatów Fryderyka i Wolframa Meiserów, podjęto wysiłki reformatorskie w celu przezwyciężenia wewnętrznego kryzysu klasztoru i poprawy opustoszałej sytuacji ekonomicznej. Około 1458 roku klasztor przystąpił do Unii Bursfeld. Był to związek klasztorów benedyktyńskich, który wywodził się z klasztoru Bursfeld w Dolnej Saksonii. Celem Unii Bursfeldzkiej było przywrócenie zakonowi dawnej czystości i surowości.
Za czasów opata Bernharda von Gernsbach klasztor w Hirsau w drugiej połowie XV wieku przeżył wreszcie duchową odnowę życia zakonnego. Poprawiły się również warunki ekonomiczne, a w kompleksie powstały nowe budynki. Pod koniec XV wieku opat Blasius zlecił przebudowę całego kompleksu klasztornego w stylu późnogotyckim. Mnisi rozbudowali również bibliotekę i założyli własny warsztat introligatorski dla wytwarzanych w klasztorze rękopisów. Wreszcie na początku XVI wieku wybudowano kaplicę Panny Marii. Do dziś jest to jeden z niewielu zachowanych budynków i obecnie jest kościołem parafialnym parafii protestanckiej.
Reformacja i sekularyzacja
Drugie wesele w historii klasztoru Hirsau nie trwało długo, ponieważ w 1534 roku książę Ulryk Wirtemberski przeprowadził reformację i w 1535 roku kazał rozwiązać większość klasztorów w Wirtembergii. Kilka lat później, na polecenie księcia Wirtembergii, w Hirsau została założona protestancka szkoła klasztorna, która miała przygotować uczniów do protestanckich studiów teologicznych.
Z kompleksu klasztornego korzystali jednak również sami książęta Wirtembergii: W latach 1589-1593 książę Ludwik kazał wybudować tu pałacyk myśliwski, z którego on i jego rodzina korzystali podczas polowań, pobytów w uzdrowisku i kąpielach. Ruiny zamku można podziwiać do dziś.
Pożar podczas palatyńskiej wojny o sukcesję
Protestancka szkoła klasztorna w Hirsau istniała do 1692 roku. W czasie wojny o sukcesję palatynacką wojska francuskie podpaliły budynki klasztorne i książęcy pałacyk myśliwski. Tylko kaplica Panny Marii i wieża z sowami pozostały nietknięte. Od połowy XIX wieku zaczęto zabezpieczać ruiny i prowadzić wykopaliska archeologiczne. Ruiny można zwiedzać do dziś.
(D. F.)